Hedendaags wetenschappelijk onderzoek wordt voor een belangrijk deel geschraagd door toegang tot voorgaand werk, primaire bronnen en databases.¹ Aangezien veel van deze bronnen in belangrijke mate via de computer geconsulteerd worden – als het al niet de voornaamste wijze is geworden – is het geen verrassing dat veel voetnoten verwijzen naar een webadres waarmee de lezer gelinkt wordt met een locatie in cyberspace.² Dit heeft heeft natuurlijk ook zo zijn nadelen. Boeken en tijdschriften ruiken bijvoorbeeld oneindig veel beter dan een zwoegende harde schijf. En heb je ooit geprobeerd aantekeningen te pennen op een computerscherm? Je bent bijna onmiddellijk door het beschikbare oppervlak heen! Maar dit zijn niet de kwesties die we vandaag behandelen – hoezeer ze ook tot de verbeelding spreken. Waar we het wél over gaan hebben, is het potentiële verlies aan kennis als een link verandert wanneer er reeds geleerde verwijzingen met dat webadres erin zijn gepubliceerd. Tijdens de bespreking hiervan breng ik ook een aanverwant probleem voor het voetlicht: de situatie wanneer de informatie waarnaar verwezen wordt niet langer online beschikbaar is.

Lees verder Over kapotte linkjes en verloren kennis →

Niemand kan alles leren. Niet alleen vanwege de beperkte opslag- en verwerkingscapaciteit van de interne hardware die men wel het menselijke brein noemt, maar ook omdat het voor de meesten van ons onmogelijk is om genoeg tijd en (betaalbare) leraren te vinden voor elk onderwerp.¹ Als je deze ogenschijnlijk onoverkomelijke obstakels toch wilt trotseren om op een eindeloze ontdekkingsreis van kennis te gaan– iets wat mijn goedkeuring natuurlijk kan wegdragen – is het belangrijk om voldoende laagdrempelige ingangen te vinden voor nieuwe onderwerpen die buiten het bereik van je eerder genoten onderwijs en de vrijwillige kennisverwerving in je vrije tijd vallen. En hier bewijzen de twee specifieke genres van secundaire literatuur die ik vandaag wil bespreken hun nut.

Lees verder Een ode aan secundaire literatuur →

Wetenschap, van de uitgekiende natuurkundige experimenten tot de inzichtrijke studies die ze bij geesteswetenschappen doen, is op zeer uiteenlopende manieren beschreven sinds we deze belangrijke menselijke activiteit ook zelf als studieobject zijn gaan behandelen.¹ Om twee veelgeprezen voorbeelden te noemen: aan het begin van de twintigste eeuw schilderde Max Weber de wetenschap af als een roeping en enkele decennia later veranderde Thomas Kuhn ons begrip van wetenschappelijke ontwikkelingen voorgoed door deze te kenschetsen als het afdanken en omarmen van verschillende paradigma’s, in plaats van een gestadige vooruitgang richting een vastomlijnd doel dat amper verandert.² Voor zulke grootse theorieën over het najagen van kennis op systematische wijze binnen gemeenschappen van toegewijde geleerden en onderzoekers zijn altijd wel verdedigers en critici te vinden. En net zoals met de meeste gedurfde ideeën kunnen we vele nuanceringen aanbrengen.³ Dit is wellicht ook gedeeltelijk wat de werken van denkers als Weber en Kuhn hun blijvende bekendheid heeft verleend, dat we eindeloos kunnen doorgaan met ze bediscussiëren. Maar vandaag gaan we het hebben over een aanpalend idee dat minder beroemd is, dat van wetenschap als een stijl of zelfs een kunst.

Lees verder Wetenschap als kunst →

Het belang van wetenschappelijke integriteit schijnt op het eerste gezicht overduidelijk en ongecompliceerd Je moet simpelweg geen fraude of plagiaat plegen en degenen die bij je onderzoek betrokken zijn dien je goed te behandelen, of dit nu dieren, mensen of antieke kleitabletten zijn.¹ Toch? Maar toen ik zelf nog een aanstormende jonge onderzoeker was, in de tijd dat men zich afvroeg of die hele gloeilampenhype een blijvertje zou zijn, werd ik gegrepen door enkele van de meer intrigerende aspecten van deze noodzakelijke steunbeer van elke academische onderneming. Want tijdens een seminar over dit onderwerp werden er opmerkelijke en hartverscheurende anekdotes van over de hele wereld verteld en bleek dat er nog veel fascinerende vragen waren die men hieromtrent kan stellen. Vragen die niet snel een antwoord zullen krijgen dat alle morele intuïties bevredigd. En vandaag zullen wij samen enkele van deze verhalen tot ons nemen en aantal van deze vragen bespreken.

Lees verder De gelaagdheid van wetenschappelijke integriteit →